Asertywność

Asertywność wielu z nas może rozumieć jako umiejętność mówienia „nie”. To dobre skojarzenie, jednak pojęcie to oznacza coś więcej.

To sposób postępowania, dzięki któremu możemy odmówić czyjejś prośbie, ale także głośno i wyraźnie wyrażać swoje zdanie, mówić o swoich uczuciach i potrzebach. Wynika z tego fakt, że osoba asertywna jest świadoma swoich praw, potrafi stawiać granice i dbać o swój dobrostan.
To, co charakteryzuje tę postawę to szacunek do siebie- do własnych uczuć, potrzeb, myśli- ale także do innych osób. To świadomość, że inni mają takie same prawa jak my, a ich uczucia i poglądy są równie ważne jak nasze, nawet jeśli się od siebie różnią. Nie musimy zawsze się ze sobą zgadzać, ale to nie znaczy, że nie możemy się szanować. Bardzo ważne jest więc wyrażanie swojego zdania w sposób prosty i bezpośredni, biorąc odpowiedzialność za swoje zachowanie i uczucia. Co za tym idzie- bez krytyki, obwiniania, naruszania granic, ale z szacunkiem do godności innych i z pozwoleniem im być takimi, jakimi chcą być.

Odmawianie budzi często w wielu osobach nieprzyjemne uczucia

Rzeczywiście, źle zakomunikowana odmowa może doprowadzić do sytuacji konfliktowych lub do urażenia drugiej strony. Co więc warto wiedzieć, aby tego uniknąć? Kluczowa jest tu pamięć o tym, że nasze uczucia powinny być dla nas ważne i że mamy prawo wyrazić sprzeciw- nie musimy przecież zgadzać się na wszystko! Wyobraź sobie sytuację, gdy czujesz zmęczenie po trudnym dniu w pracy. Zasypiasz ze świadomością, że za kilka godzin musisz wstać o wiele wcześniej niż zazwyczaj, a pewnym momencie dzwoni telefon. To twoja koleżanka, która chce opowiedzieć ci o swojej kłótni z mężem i problemach w małżeństwie. Mając na uwadze swoje uczucia (zmęczenie), potrzeby (odpoczynek przed kolejnym trudnym dniem), masz prawo je wyrazić i odmówić. Jak więc mogłoby to wyglądać, pamiętając o szacunku wobec drugiej strony? „Jestem bardzo zmęczona/y. Czy możemy o tym porozmawiać rano? Jeśli za chwilę się nie położę, jutro będę czuć się bardzo źle, a przede mną dużo pracy.”

Wiedząc już, na czym polega asertywne zachowanie, zastanówmy się, czym charakteryzuje się jego przeciwieństwo, które określamy mianem zachowań nieasertywnych lub inaczej- uległych. Polega ono na lekceważeniu swoich potrzeb i kierowaniu całej uwagi na to, czego oczekują inni. Niewyrażanie uczuć i pragnień skutkuje tym, że otoczenie nie jest ich świadome, co znacznie utrudnia ich zaspokojenie. Ponadto próby proszenia o to, czego chcemy pociągają za sobą szereg nieprzyjemnych uczuć, takich jak poczucie winy, ponieważ nie dajemy sobie prawa do posiadania i wyrażania potrzeb.
Oprócz zachowań uległych i asertywnych wyróżnia się jeszcze takie, w których komunikujemy swoje potrzeby i wiemy, że mamy do nich prawo, ale nie dajemy innym szansy do tego samego. Nasze pragnienia są zawsze na pierwszym miejscu, ale jednocześnie nie interesują nas uczucia innych osób. Zachowania te określamy mianem agresywnych. Dzięki nim można osiągnąć swój cel, jednak często może skutkować konfliktami, urażeniem drugiej osoby. Do zachowań agresywnych zaliczamy manipulacje, zastraszanie, agresję bierną.

Asertywność możemy rozumieć jako złoty środek między postawą uległą a asertywną. To kompromis między dwoma komunikatami – „Moje uczucia i potrzeby są najważniejsze, inni ludzie nie mają znaczenia”, a „Inni mają prawo do spełniania swoich pragnień, ale ja nie”.

 

Najbliższy termin warsztatów z asertywności w Kresce znajdziesz tutaj:

Asertywność