Szukasz odpowiedzi na pytanie, co to jest DDA i DDD? To skrócone nazwy syndromów, które mają związek z dorastaniem w rodzinie dysfunkcyjnej. Dorosłe Dziecko Alkoholików lub Dorosłe Dziecko z rodziny Dysfunkcyjnej może zmagać się w dorosłym życiu z wieloma problemami, również natury psychicznej. Poznaj DDA i DDD – cechy, objawy, sposoby radzenia sobie z trudnym, często traumatycznym dzieciństwem.
Jeśli zawodzi rodzina, w której przebiega proces uspołeczniania dziecka i która oddziałuje na jego osobowość, wytycza i utrwala określony zestaw wartości, ukierunkowując jego aktywność i postępowanie, trudno o udaną adaptacją społeczną. Choroba alkoholowa jednego lub obojga rodziców jest jednym z wielu rodzajów dysfunkcji w rodzinie, które odciskają bolesne piętno na dzieciach. Choć terminy DDA i DDD nie odnoszą się do konkretnych zaburzeń, a ich definicji oraz opisów objawów nie znajdziemy w międzynarodowej klasyfikacji chorób, gdy mówimy o Dorosłych Dzieciach Alkoholików oraz Dorosłych Dzieciach z rodzin Dysfunkcyjnych mamy do czynienia z zespołem bardzo charakterystycznych cech. Objawy syndromów DDA i DDD, powstałych na skutektraumatycznych doświadczeń w dzieciństwie, które wpłynęły na osobowość oraz zachowania danej osoby, utrudniając lub wręcz uniemożliwiając pełne i zdrowe funkcjonowanie w społeczeństwie. Sprawdź, z jakimi problemami zmagają się DDA i DDD.
Co to jest DDA?
Czy DDA to choroba psychiczna? Odpowiedź na to pytanie brzmi: nie. Doświadczenia związane ze wzrastaniem w rodzinie z problemem alkoholowym mogą prowadzić do specyficznych zmian w strukturze osobowości oraz zaburzeń emocjonalnych u osoby dorosłej, które psychologowie określają umownie syndromem DDA. Zgodnie ze Słownikiem Instytutu Psychologii Zdrowia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego, Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA) to osoby dorosłe, które wychowywały się w rodzinie alkoholowej i doświadczają z tego powodu trudności w dorosłym życiu. Dorastanie w dysfunkcyjnej rodzinie pozbawiło je prawdziwego dzieciństwa, zmuszając do wcześniejszego wkroczenia w dorosłość.
Do typowych sposobów radzenia sobie dzieci alkoholików z wieloma trudnymi emocjami, m.in. ze wstydem, poczuciem winy, gniewem, smutkiem i strachem, należą głównie: przesunięcie uczuć do podświadomości, pomniejszanie ich lub zaprzeczanie, nierozpoznawanie (nienazywanie) uczuć i mylenie ich z myślami. Warto jednak pamiętać, że nie każde dziecko wychowujące się w rodzinie z problemem alkoholowym musi zmagać się z syndromem DDA, wkraczając w dorosłość. Sprawdź, jakie cechy są charakterystyczne dla syndromu DDA.
Syndrom DDA – objawy psychiczne i cechy
Syndrom jest zespołem cech charakterystycznych dla danego zjawiska, zwykle negatywnego, lub charakterystycznych dla osoby, która go doświadczyła. Właśnie dlatego psychologowie określają problemy Dorosłych Dzieci Alkoholików mianem syndromu DDA. Traumatyczne wydarzenia z dzieciństwa utrudniają im adekwatny, bezpośredni kontakt z teraźniejszością. Jakie problemy mają DDA? Pojawiają się u nich m.in.: lęk przed bliskością, nieufność i potrzeba wzmożonej kontroli, trudności w relacjach z innymi ludźmi oraz problemy z rozpoznaniem czy zrozumieniem własnych uczuć i egzekwowaniem swoich potrzeb. Zastanawiasz się, jak zachowuje się DDA? Cechy wspólne to przede wszystkim:
- brak poczucia bezpieczeństwa,
- lęk przed uczuciami,
- niskie poczucie własnej wartości,
- nieumiejętność radzenia sobie ze stresem,
- samokrytycyzm i łatwość zaprzeczania,
- lęk przed utratą kontroli,
- nieufność w relacjach z innymi osobami,
- stawianie się w pozycji ofiary,
- lęk przed sytuacjami konfliktowymi,
- poczucie winy i nadmiernie rozwinięte poczucie odpowiedzialności,
- niemożność odprężenia się, odczuwania przyjemności,
- mylenie miłości z litością,
- zaburzenia w sferze seksualnej,
- skłonność do postrzegania świata w czarno-białych barwach, zwłaszcza w sytuacjach silnego napięcia psychicznego,
- zdolność do przetrwania w trudnych sytuacjach.
W psychoterapii oraz w procesie samorozwoju osób wychowanych w rodzinach dysfunkcyjnych mogą być przydatne różne formy wsparcia DDA. Zanim do tego przejdziemy, omówimy jeszcze zagadnienie DDD.
Co znaczy DDD?
Dysfunkcyjna rodzina to nie tylko ta, w której jedno lub obydwoje rodziców ma problem z alkoholem. Inne przyczyny dysfunkcji wiążą się z uzależnieniem rodziców od środków odurzających, substancji psychotropowych i psychoaktywnych, z przemocą fizyczną oraz psychiczną, brakiem jednego z rodziców, emigracją, wykorzystywaniem seksualnym oraz zaburzeniami psychicznymi u rodziców. Syndrom DDD, z którym zmagają się Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych, bo właśnie to oznacza ten skrót, może być także skutkiem zjawiska psychicznego opuszczenia przez rodziców, ich chłodu emocjonalnego, nadopiekuńczości lub nadmiernej kontroli. Jeśli dojdzie przy tym do procesu parentyfikacji, w wyniku którego dziecko zajmuje się uczuciami rodziców i przejmuje ich obowiązki, rezygnując ze świata dziecięcego, tracąc oparcie i poczucie bezpieczeństwa, w dorosłym życiu zmaga się z wieloma problemami natury psychicznej i emocjonalnej. Sprawdź, w jaki sposób przejawia się syndrom DDD.
Syndrom DDD – psychologia zjawiska i objawy
Chwiejność zasad i norm, pomieszanie ról, ciągły stres, wstyd i strach przed utratą rodziców sprawiają, że dziecko, wychowywane w dysfunkcyjnej rodzinie zaczyna wypracowywać własne, najczęściej destrukcyjne mechanizmy obronne. Może wówczas odgrywać rolę kozła ofiarnego, bohatera rodzinnego, dziecka niewidzialnego, powiernika, maskotki, wspomagacza, a w dorosłym życiu wypierać trudne do skonfrontowania emocje i wspomnienia, nieadekwatnie je racjonalizować, jednocześnie rozwijając zachowania i postawy odpowiadające oczekiwaniom społeczeństwa, choć niepozbawione skaz. Osoby z syndromem DDD zwykle borykają się z takimi trudnościami, jak:
- zaniżone poczucie własnej wartości,
- brak poczucia bezpieczeństwa,
- nadmierne zamartwianie się przyszłością,
- nieumiejętność kochania i bycia kochanym,
- wstyd i wycofanie w sytuacjach intymnych,
- lęk, niepokój, drażliwość, problemy z koncentracją, przedłużające się napięcie emocjonalne, które wiążą się z objawami somatycznymi,
- negatywne podejście do życia i podejmowanych decyzji,
- przekonanie o samowystarczalności, a jednocześnie unikanie podejmowania wyzwań w zakresie rozwoju osobistego,
- sztywność w ocenie zachowań, intencji i emocji swoich oraz innych,
- prokrastynacja, która wynika z obawy przed popełnieniem błędu.
Jak poradzić sobie ze skutkami dorastania w dysfunkcyjnej rodzinie?
Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych (DDD), w tym dotknięte problemem alkoholizmu (DDA), bardzo często nie zdają sobie sprawy ze skutków traumatycznych doświadczeń z dzieciństwa lub wypierają je. Pierwszym krokiem do zmiany na lepsze jest nazwanie i uświadomienie sobie problemów, skrywanych emocji i lęków. Najskuteczniejszą formą uwolnienia się od strachu, poczucia winy oraz patologicznych wzorców, przykrych wspomnień i doświadczeń jest podjęcie terapii pod okiem doświadczonego psychoterapeuty. Zastanawiasz się, na czym polega terapia DDA lub DDD? Celem psychoterapii zawsze jest poprawienie jakości życia pacjenta. Psycholog lub psychoterapeuta pomaga dotrzeć do korzeni trudności, skonfrontować się z nimi i odbudować poczucie własnej wartości. Przede wszystkim proponuje on adekwatną formę pomocy, dzięki której na horyzoncie może pojawić się upragniona równowaga emocjonalna i poczucie bezpieczeństwa.