Jak radzić sobie z ostrą reakcją na stres?

Stres to integralna część naszego życia. Nie możemy uniknąć wszystkich stresujących sytuacji, choć warto nauczyć się radzić sobie z tym, co spotyka nas na bieżąco – w szkole, w pracy, w kontaktach interpersonalnych. Dzięki ćwiczeniom oddechowym, relaksacyjnym oraz treningom antystresowym, możemy wypracować strategie przezwyciężania stresu, aby nie stał się dolegliwością przewlekłą. Zupełnie inaczej jest z psychologiczną reakcją organizmu na traumę, z czym najczęściej mamy do czynienia niespodziewanie. Dowiedz się, jak radzić sobie z ostrą reakcją na stres i jakie są metody leczenia zespołu stresu pourazowego.

Bardzo silny i nieoczekiwanie pojawiający się stres, który diametralnie zmienia nasze życie to trauma, definiowana jako uraz psychologiczny. Trauma jest reakcją na zdarzenie, zagrażające zdrowiu lub życiu człowieka. Termin ten bywa nadużywany w języku potocznym, odnosi się zaś wyłącznie do poważnego uszczerbku, powstałego na skutek uzasadnionej obawy o życie.

Warto wiedzieć, że reakcje organizmu na stres mogą być różne w zależności od czasu jego trwania, nasilenia objawów oraz wrażliwości i osobowości danego człowieka. Występująca tuż po sytuacji stresowej reakcja, może być krótkotrwała i nie powodować dalszych konsekwencji zdrowotnych. Pojawiające się z opóźnieniem dolegliwości psychologiczne i somatyczne, jako odpowiedź organizmu na bardzo silny stres, mogą zaś znacząco pogorszyć jakość naszego funkcjonowania. Poniżej omawiamy wybrane zaburzenia psychiczne, powstałe w wyniku doświadczenia silnego stresu.

Psychologiczne reakcje na stres traumatyczny – ASD i PTSD

Zaburzenia psychiczne, związane ze stresem, to przede wszystkim zespół stresu pourazowego – PTSD (od ang. post-traumatic stress disorder). W PTSD może, ale nie musi, przekształcić się tzw. szok psychiczny, czy też wstrząs, który pojawia się jako naturalna reakcja organizmu człowieka na traumatyczne wydarzenie, np. wypadek samochodowy lub śmierć bliskiej osoby.

Ostra reakcja na stres – ASD (od ang. acute stress disorder lub acute stress reaction) pojawia się bezpośrednio – od razu – lub po kilku godzinach od wystąpienia traumatycznej sytuacji i zwykle ustępuje w ciągu dwóch-trzech dni. Objawy mogą jednak utrzymywać się do czterech tygodni.

Jeśli objawy ASD doskwierają po miesiącu od traumatycznego wydarzenia lub pojawiają się nowe symptomy traumy, jest to przesłanką do postawienia diagnozy PTSD. W celu głębszego zrozumienia, na czym polegają psychologiczne reakcje na stres, omawiamy poniżej znaczenia stresu oraz traumy.

Czym jest stres?

Stres to inaczej napięcie psychiczne. Definiowany jest jako psychologiczny stan silnego pobudzenia myśli i uczuć, gotowości do szybkiego działania, który pojawia się zwykle w sytuacjach trudnych oraz zagrożenia, utrudnienia lub niemożności realizacji ważnych dla nas celów. Stres obciąża nasz system regulacji psychicznej. Praktycy uznają stres za naruszenie wewnętrznej równowagi człowieka – biologicznej lub psychicznej, a wszystko, co powoduje owe zaburzenia, nazywają stresorami.

Stres mobilizuje organizm, wyzwalając pewną gotowość do odnalezienia się w nowej sytuacji. Podejmowanie działań zaradczych jest próbą przywrócenia równowagi. Nie zawsze się to udaje. Szczególnie trudno poradzić sobie z doświadczeniami traumatycznymi oraz pojawiającymi się w ich konsekwencji zaburzeniami pourazowymi.

Co to jest trauma i jak sobie z nią radzić?

Trauma, czyli uraz psychiczny, oznacza przekroczenie zdolności danej osoby do radzenia sobie ze stresem i do adaptacji. Powoduje trwałą zmianę w psychice, na skutek nagłego, przykrego, wywołującego silny stres przeżycia. Traumatyczne doświadczenie wiąże się przede wszystkim z poważną obawą o własne życie lub zdrowie, co powoduje znaczące zmiany w codziennym funkcjonowaniu i może prowadzić do wystąpienia objawów zespołu stresu pourazowego (PTSD). Samodzielnie podejmowane próby powrotu do stanu sprzed traumatycznego wydarzenia mogą okazać się wówczas nieskuteczne. W tym przypadku wymagana jest specjalistyczna pomoc psychologiczna.

Następstwami doznanej traumy mogą być m.in.: lęk, żałoba, depresja, zachowania agresywne i autoagresywne (w tym próby samobójcze), objawy psychotyczne, zaniżone poczucie własnej wartości, problemy społeczne.

Ostra reakcja na stres (ASD) a PTSD

Ostra reakcja na stres to zaburzenie pourazowe, które występuje znacznie częściej niż PTSD, jako bezpośrednia reakcja na traumatyczne doświadczenie. Choć przejawia się w sposób bardzo dotkliwy, zwykle szybko ustępuje. Dlatego bardzo ważne jest właściwe zaopiekowanie się osobą, która doznała ostrej reakcji na stres. Od tego zależy jej późniejszy stan psychiczny. Pomoże w tym znajomość objawów ASD.

Objawy ostrej reakcji na stres

Jak rozpoznać ostrą reakcję na stres i wesprzeć osobę, która doświadczyła traumy? Objawy ASD obejmują zarówno dolegliwości somatyczne, jak i psychiczne. Do symptomów somatycznych zaliczamy przede wszystkim:

krótkotrwałą utratę przytomności,
duszności i przyspieszone bicie serca,
nudności oraz biegunkę,

zagubienie, dezorientację,
problemy z koncentracją i wykonywaniem prostych czynności,
odrętwienie, zobojętnienie.

Psychiczne objawy ostrej reakcji na stres (ASD):

lęk, silne napięcie,
wrażenie derealizacji, oderwania od rzeczywistości,
dojmująca rozpacz i brak nadziei,
poczucie braku kontroli nad sobą i swoim zachowaniem,
rzadziej gniew i agresja słowna, skierowana do osób, które starają się pomóc.

Jeśli objawy ASD utrzymują się ponad miesiąc, a także pojawiają się nowe symptomy zaburzenia pourazowego, należy zwrócić się o pomoc psychologiczną do specjalisty. Istnieją bowiem wówczas przesłanki do zdiagnozowania zespołu stresu pourazowego (PTSD).

Zespół stresu pourazowego (PTSD) – definicja, objawy, leczenie

Zgodnie z naukową definicją, zespół stresu pourazowego, zwany również zaburzeniem stresowym pourazowym, to forma reakcji organizmu na traumę, czyli skrajnie stresujące wydarzenie. Do tego rodzaju zdarzeń zalicza się m.in.: działania wojenne, katastrofy, klęski żywiołowe, wypadki komunikacyjne, szczególnie brutalne napaści, uprowadzenia i gwałty, molestowanie, zdiagnozowanie śmiertelnej choroby.

Traumatyczne doświadczenia powodują występowanie pewnych objawów, które pojawiają się zwykle w okresie od 1 do 6 miesięcy po zdarzeniu, utrudniając lub wręcz uniemożliwiając człowiekowi prawidłowe funkcjonowanie. Przeciążony traumą system przetwarzania informacji i adaptacji nie jest w stanie poradzić sobie samodzielnie z tak silnym stresem.

Objawy zespołu stresu pourazowego – kryteria diagnostyczne

W najnowszym wydaniu klasyfikacji chorób ICD-11, zawężono spektrum objawów, których występowanie jest niezbędne do rozpoznania zespołu stresu pourazowego. Wymienione poniżej symptomy muszą występować minimum przez kilka tygodni oraz znacząco zaburzać funkcjonowanie osoby, która doświadczyła traumy, w ważnych obszarach jej życia – prywatnym, zawodowym, społecznym.

Diagnoza będzie możliwa, jeśli PTSD wiąże z ekspozycją na jednorazowe, ekstremalnie groźne wydarzenie lub na serię takich wydarzeń. Jednocześnie muszą pojawić się objawy, podzielone na trzy główne kategorie:

ponowne przeżywanie traumatycznego wydarzenia (wydarzeń) – natrętne wspomnienia, retrospekcje, koszmary senne, do tego silne lub przytłaczające emocje, zwłaszcza dojmujący strach lub poczucie zagrożenia, wraz z dotkliwymi odczuciami fizycznymi,

unikanie myśli i wspomnień o traumatycznym wydarzeniu (wydarzeniach), a także aktywności, sytuacji i osób, które mogą o nim przypominać,

uporczywe poczucie zwiększonego i wciąż aktualnego zagrożenia – nadmierna czujność, nadpobudliwość, drażliwość, stres emocjonalny, strach w reakcji na nagłe bodźce, np. niespodziewany hałas.

PTSD – objawy somatyczne

Trudno się dziwić, że w reakcji na tak silny stres, nasz organizm reaguje również dolegliwościami natury fizycznej. Do najczęściej występujących objawów somatycznych, związanych z zespołem stresu pourazowego, należą m.in.:

chroniczne bóle głowy i brzucha,
problemy żołądkowe,
apatia i bezsenność,
ogólnie złe samopoczucie psychofizyczne.

Somatyczne objawy PTSD należą do indywidualnych reakcji biologicznych danego organizmu na traumatyczne wydarzenie. Najważniejsze jest zapewnienie osobie, która doświadczyła traumy, specjalistycznej pomocy psychologicznej. Najlepsze efekty przynosi długoterminowa psychoterapia pod okiem doświadczonego terapeuty.

Zastanawiasz się, gdzie najlepiej leczyć zespół stresu pourazowego? Terapia w Pracowni Rozwoju Osobistego Kreska – Poznań to wybór doświadczonej kadry i sprawdzonych metod.

Metody leczenia zespołu stresu pourazowego i ostrej reakcji na stres

Leczenie ostrej reakcji na stres (ASD) oraz zespołu stresu pourazowego (PTSD) obejmuje pomoc psychologiczną, a w niektórych przypadkach również farmakoterapię, która przynosi ukojenie w stanach lękowych i depresyjnych. Zwykle stosuje się kilka długoterminowych metod psychoterapii, w tym głównie terapię poznawczo-behawioralną, terapię psychodynamiczną oraz terapię rodzinną. Dzięki nim osoba dotknięta traumą ma szansę oswoić się z przeżytymi doświadczeniami i wrócić do zdrowia.

Nieleczony zespół stresu pourazowego

Dlaczego warto jak najszybciej zwrócić się o pomoc psychologiczną po traumatycznych doświadczeniach? Nieleczony zespół stresu pourazowego może przez wiele lat wywoływać nawracające objawy psychiczne i somatyczne, a w skrajnych przypadkach – przyczynić się do wystąpienia trwałej zmiany osobowości. Ogromnym zagrożeniem mogą być wówczas stany depresyjne oraz towarzyszące im myśli samobójcze.

Nie lekceważ pierwszych objawów ASD oraz PTSD. Wybierz poradnię psychologiczną i jak najszybciej po doświadczeniu traumatycznym zgłoś się po pomoc do specjalistów.

Psychoterapia online jest możliwa!

Terapia psychologiczna online jest tańszą i równie skuteczną, jak tradycyjna, metodą leczenia różnego rodzaju problemów emocjonalnych, osobistych, z którymi trudno sobie poradzić samodzielnie lub przy wsparciu bliskich. Doświadczony terapeuta online nie musi spotykać się z pacjentem w gabinecie. Przełam więc swoje obawy i umów się na pierwszą rozmowę online. Czasem wystarczy pierwszy e-mail, aby przekonać się, że psychoterapia jest najlepszym sposobem, aby znów czerpać radość z życia.

Poznaj sposoby prowadzenia psychoterapii online. Dowiedz się, kiedy i dlaczego psychoterapia online może być pomocna. Sprawdź, jak skutecznie działają terapeuci online Pracowni Rozwoju Osobistego Kreska w Poznaniu.

Po specjalistyczną pomoc psychologiczną sięgamy najczęściej wtedy, gdy problemy osobiste zaczynają przekraczać nasze możliwości przystosowawcze, powodując różnego rodzaju objawy psychosomatyczne. Pojawia się również poczucie utraty kontroli nad własnym życiem, a wyjście z trudnej sytuacji – bez pomocy z zewnątrz – okazuje się niemożliwe.

Terapia psychologiczna online – kiedy warto zgłosić się po pomoc?

Motywacja do szukania pomocy u psychoterapeuty online i wprowadzenia zmian w życiu wzrasta, gdy pojawiają się niemożliwe do samodzielnego rozwiązania trudności w związku małżeńskim, partnerskim lub w rodzinie, związane np. ze śmiercią bliskiej osoby, utratą pracy, wypaleniem zawodowym. Przyczyny problemów natury psychicznej są bardzo zróżnicowane.

Teraz nie musisz obawiać się wizyty w poradni psychologicznej. Wystarczy, że umówisz się na spotkanie online, aby dowiedzieć się więcej o swoich problemach i poznać metody pracy terapeuty online.

Jak wyglądają spotkania z terapeutą online?

Prowadzenie leczenia psychologicznego poza gabinetem specjalisty jest możliwe dzięki temu, że pacjent regularnie kontaktuje się online z terapeutą oraz korzysta z materiałów, opracowanych na podstawie podejścia poznawczo-behawioralnego. Podczas psychoterapii online pacjent:

może być całkowicie samodzielny w wykonywaniu ćwiczeń,
może kontaktować się z psychoterapeutą sporadycznie, lecz regularnie, głównie w celu oddania sprawozdania z postępów pracy, np. poprzez e-mail,
może widywać się i rozmawiać z terapeutą online, odwzorowując tradycyjne spotkanie w gabinecie (psychoterapia online z wideorozmowami).

Ustalenie najlepszej metody pracy to kwestia indywidualna. Decyzję w konsultacji z pacjentem podejmuje zawsze doświadczony specjalista, który jest zaangażowany i nastawiony na osiągnięcie sukcesu w leczeniu.

Na czym polega terapia poznawczo-behawioralna online?

Zacznijmy od tego, czym jest psychoterapia. To stosowanie metod psychologicznych, opartych na regularnym kontakcie międzyludzkim, aby pomóc osobom, które zmagają się z różnymi problemami. Celem psychoterapii jest poprawa dobrostanu i zdrowia psychicznego pacjenta, a także umożliwienie mu rozwoju relacji i umiejętności społecznych.

Psychoterapia może skupiać się na zmianie dokuczliwych zachowań, przekonań, obsesji, myśli, emocji lub nauce radzenia sobie z nimi, wykorzystując różne podejścia i terapie. Niektóre techniki psychoterapeutyczne, oparte na dowodach naukowych, uznaje się za metody leczenia określonych zaburzeń psychicznych.

Psychoterapia w rozumieniu medycznym dzieli się bowiem na dwa rodzaje pomocy psychologicznej: psychoterapię właściwą oraz poradnictwo psychologiczne (pomoc psychospołeczną). To drugie rozwiązanie sprawdza się w przypadku tych pacjentów, u których nie zdiagnozowano żadnej choroby ani zaburzenia (według klasyfikacji ICD-10 i DSM-5), jednak bardzo potrzebują pomocy.

Czym jest terapia poznawczo-behawioralna online?

Jedną z podstawowych metod wsparcia psychologicznego jest terapia poznawczo-behawioralna – online lub stacjonarna. Cognitive-behavioral therapy, czyli CBT, opiera się na analizie czynników, które wpływają na zachowanie pacjenta. Terapeuta online lub w gabinecie skupia się na wywoływanych przez nie procesach poznawczych, a także wykorzystuje eksperymenty behawioralne, aby sprowokować wystąpienie zmian w myśleniu.

Podobnie jak w stacjonarnym gabinecie, rozpoczęcie psychoterapii online poprzedza kilkuetapowa faza diagnostyczno–motywacyjna, w tym ustalenie wzajemnych oczekiwań i planu leczenia, co wieńczy obustronna umowa, tzw. kontrakt terapeutyczny.

Psycholog poznawczo-behawioralny online – pomoc bez wychodzenia z domu

Skuteczność psychoterapii online zależy w dużej mierze od wzajemnej otwartości i zaangażowania. Psycholog poznawczo-behawioralny online ma za zadanie utworzyć i utrzymać dobrą relację terapeutyczną, korzystając przede wszystkim z wideorozmów. Jeśli boisz się lub nie możesz wyjść z domu, wstydzisz się wizyty w poradni psychologicznej, ale nie wiesz, jak poradzić sobie z wieloma emocjami i zachowaniami, które utrudniają Ci codzienne funkcjonowanie, zgłoś się po pomoc online – w bezpiecznym otoczeniu, przed ekranem komputera możesz opisać wszystkie swoje dolegliwości.

Badania naukowe wskazują, że psychoterapia– online lub stacjonarna – pozwala poradzić sobie z takimi trudnościami, jak m.in.: stany depresyjne, zaburzenia lękowe (nerwice), ostra reakcja na stres, uzależnienia i zaburzenia osobowości. Sesje, które regularnie prowadzi terapeuta online mogą również przynieść ulgę w objawach psychosomatycznych, w tym zniwelować różnego rodzaju bóle, przewlekłe zmęczenie, dolegliwości układu pokarmowego, oddechowego lub krążeniowego, których źródłem nie jest choroba somatyczna.

Skorzystaj z pomocy psychologicznej online, pisząc pierwszego maila do Pracowni Rozwoju Osobistego Kreska. Znajdź wsparcie doświadczonego terapeuty online i zmień swoje życie na lepsze!

Na czym polegają zaburzenia osobowości – rodzaje oraz leczenie

Zastanawiasz się, na czym polegają zaburzenia osobowości? Na co dzień wcielamy się w różne role społeczne – mamy, taty, dziecka, pracownika, zawodnika – dobierając do kontekstu odpowiedni zespół zachowań. Wyobraź sobie, że osoby cierpiące na zaburzenia osobowości nie mają tej umiejętności. Dodatkowo w każdej z ról, w które starają się wcielać, widoczne są specyficzne cechy, wynikające z rodzaju zaburzenia, np. nadmierne odczuwanie lęku.

Dowiedz się, co to są zaburzenia osobowości, jakie wyróżniamy rodzaje zaburzeń osobowości, jak je rozpoznać i jak wygląda leczenie zaburzeń osobowości. Poznań z Pracownią Rozwoju Osobistego Kreska to Twoja odpowiedź na problemy i skuteczna pomoc psychologiczna.

Zacznijmy od tego, że zaburzenia osobowości to nie choroba, lecz zespół cech oraz zachowań charakterystycznych, które odbiegają od normy. Polegają na trwałym, nabytym wzorcu, który kształtuje się w dzieciństwie oraz w wieku młodzieńczym, stając się w pełni rozpoznawalnym i utrudniającym funkcjonowanie zaburzeniem w wieku dorosłym.

Badacze zgodnie twierdzą, że nie można jednoznacznie określić momentów rozpoczęcia oraz zakończenia występowania zaburzeń osobowości. Mogą one jednak ulegać modyfikacjom, ze względu na pojawiające się nowe doświadczenia i znacznie utrudniać m.in. budowanie relacji rodzinnych, karierę zawodową oraz czerpanie radości z pasji. Do przyczyn zaburzeń osobowości zalicza się m.in. warunki środowiskowe, relacje rodzinne, w których dorastaliśmy oraz doświadczenia traum i konfliktów. Krzywda, brak poczucia bezpieczeństwa i autonomii w dzieciństwie mogą mieć znaczny wpływ na zaburzenia osobowości lub inne, poważniejsze schorzenia o podłożu psychicznym.

Sprawdź, jakie są rodzaje zaburzeń osobowości. Dowiedz się, jak je rozpoznawać i leczyć, aby poprawić jakość swojego życia lub bliskiej Ci osoby.

Co to są zaburzenia osobowości – definicja, rodzaje, kryteria diagnostyczne

W psychologii osobowość (z ang. personality) rozumiana jest jako wewnętrznie spójne, trwałe zespoły cech i wzorców, za sprawą których myślisz, czujesz, porozumiewasz się i zachowujesz w określony sposób. Niełatwo poddają się zmianom, dzięki czemu Twoja osobowość czyni Cię niepowtarzalną istotą ludzką. Jeśli jednak Twoje zachowanie jest permanentnie sztywne, dalece odbiegające od społecznych norm, może się okazać, że cierpisz na jedno z zaburzeń osobowości. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy zaburzeń osobowości.

Definicja zaburzeń osobowości

Zaburzenie osobowości (z ang. personality disorder) jest zaburzeniem psychicznym, które polega na funkcjonowaniu człowieka zgodnie z trwałymi, nie przystosowawczymi wzorcami relacji ze środowiskiem, myślenia o nim i postrzegania, zakorzenionymi tak głęboko, że powodują problemy w życiu społecznym.

Każdy człowiek ma zespół indywidualnych, długotrwale utrzymujących się cech i sposobów interakcji z innymi ludźmi oraz światem zewnętrznym. Jednak osoba z zaburzeniami osobowości zawsze zachowuje się w sposób odmienny, znacznie odbiegający od oczekiwań społecznych, charakterystycznych dla jej kultury. Stwarza to problemy i wywołuje stres, konflikty, upośledza zdolność tworzenia i utrzymywania więzi społecznych, a także uniemożliwia osiąganie realistycznych celów życiowych

Rodzaje zaburzeń osobowości

Odmienność w charakterze oraz sposobie zachowywania się przejawia się różnie w zależności od rodzaju zaburzenia. Klasyfikacja DSM-5, autorstwa Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, uwzględnia dziesięć rodzajów zaburzeń osobowości, podzielonych na trzy grupy: A, B i C.

Zaburzenia osobowości – grupa A (ekscentryczność, dziwaczność):

osobowość paranoiczna,
osobowość schizoidalna,
osobowość schizotypowa.

Zaburzenia osobowości – grupa B (impulsywność, dramatyzm, zmienność):

antyspołeczne zaburzenie osobowości,
osobowość histrioniczna,
osobowość narcystyczna,
osobowość borderline (z pogranicza).

Zaburzenia osobowości – grupa C (nerwowość, lękliwość):

osobowość unikowa,
osobowość zależna,
zaburzenia osobowości obsesyjno-kompulsywne (anankastyczne).

W najnowszym wydaniu Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób – ICD-11 (2022) – nie wyróżnia się z kolei konkretnych typów zaburzeń osobowości, opierając diagnozę na jednej lub kilku dominujących, nieadaptacyjnych cechach charakteru, które znacząco i negatywnie wpływają na życie pacjenta. Owe cechy charakteru, składające się na zaburzenia osobowości, to: negatywna emocjonalność, dystans, dyssocjalność, odhamowanie, anankastyczność, wzorzec borderline.

Zaburzenia osobowości – jak je rozpoznać?

Nieleczone zaburzenia osobowości prowadzą do utrwalenia wzorca patologicznych zachowań i odczuwania, a w konsekwencji do wyobcowania, ciężkich stanów depresyjnych, a nawet myśli samobójczych. Przewlekłość oraz stabilność, a więc sztywność wzorców zachowań, znacząco pogarszają jakość życia i funkcjonowanie w społeczeństwie.

Jednym z głównych kryteriów rozpoznania jest wystąpienie zaburzeń osobowości przed osiągnięciem pełnoletniości. Istotne jest również wykluczenie innych przyczyn, w tym reakcji na współistniejące schorzenia.

Jakie wyróżniamy wzorce zaburzonego zachowania?

Paranoidalne – nieufność, podejrzliwość wobec innych ludzi, motywy ich działania interpretowane są bowiem jako wrogie.

Schizoidalne – oderwanie, wycofanie się z relacji społecznych, ograniczona ekspresja emocjonalna.

Schizotypowe – uczucie dyskomfortu w bliskich związkach, zaburzenia poznawcze lub percepcyjne, ekscentryczność.

Antyspołeczne – lekceważenie, łamanie norm społecznych oraz praw innych ludzi.

Histrioniczne – nadmierna emocjonalność, zabieganie o uwagę innych.

Narcystyczne – potrzeba bycia podziwianym, pretensjonalność, brak empatii.

Borderline – niestabilność w związkach międzyludzkich, lęk przed odrzuceniem, niestałość obrazu siebie, afektu i znaczna impulsywność.

Unikowe – zahamowanie społeczne, poczucie nieadekwatności, nadwrażliwość na krytykę.

Zależne – uległość, nadmierne przywiązanie w związkach, które wynika z potrzeby pozostawania pod opieką.

Obsesyjno-kompulsywne – potrzeba kontroli, uporządkowania, perfekcjonizm.

Opisy wzorców zaburzonego zachowania mogą pomóc w rozpoznaniu głównych objawów zaburzeń osobowości. Jednak do pełnej diagnozy wymagana jest konsultacja z psychoterapeutą, który wesprze również w wyborze najlepszej metody leczenia.

Na czym polega leczenie zaburzeń osobowości?

Leczenie zaburzeń osobowości polega na wprowadzeniu długoterminowej psychoterapii. W niektórych przypadkach wymagana jest również farmakoterapia. Rokowania różnią się natomiast w zależności od rodzaju zaburzenia osobowości, patogenezy, obrazu klinicznego, wieku, w którym rozpoznano u pacjenta dane zaburzenie oraz od trwałości i nasilenia danych cech, dynamiki zmian i motywacji pacjenta.

Psychoterapia osoby z zaburzeniami osobowości powinna uwzględniać ponadto wsparcie rodziny i bliskich pacjenta, w tym terapię par i terapię rodzinną. Relacja terapeutyczna z pacjentem powinna być oparta na zaangażowaniu i zaufaniu z obu stron. Wtedy możemy mówić o skutecznym leczeniu jedną z wybranych metod, opartych na dowodach naukowych:

psychoterapia psychodynamiczna,

terapia dialektyczno-behawioralna,
terapia poznawczo-behawioralna dla zaburzeń osobowości,
terapia schematów,
psychoterapia skoncentrowana na przeniesieniu,
terapia oparta na mentalizacji,
terapia poznawczo-analityczna,
trening rozwiązywania problemów i zarządzania emocjami STEPPS,
programy psychoedukacyjne dla zaburzeń osobowości.

Postaw na efektywne leczenie zaburzeń osobowości. Poznań z Pracownią Rozwoju Osobistego Kreska oferuje wsparcie doświadczonych terapeutów.

Sprawdź, czy masz lęk społeczny – test Leibowitza

Test na fobię społeczną, opracowany przez amerykańskiego psychiatrę Michaela Liebowitza, pozwala ocenić nasilenie objawów lęku przed różnymi sytuacjami społecznymi oraz wpływ tych symptomów na codzienne funkcjonowanie. Test na aspołeczność zawiera 24 pytania i możesz wykonać go online za darmo. Wynik testu na fobię społeczną nie jest jednak jednoznaczny z diagnozą. Jeśli zmagasz się z lękiem społecznym, zaufaj doświadczonemu psychoterapeucie.

Unikasz spotkań towarzyskich i jadania posiłków w miejscach publicznych? Czujesz lęk na samą myśl o spotkaniu i rozmowach z osobami, których nie znasz? Nie lubisz być w centrum uwagi i masz problem z wystąpieniami publicznymi? Sprawdź, czy masz lęk społeczny i jak bardzo objawy tego lęku wpływają na jakość Twojego życia.

Wystarczy, że samodzielnie wykonasz test na fobię społeczną, autorstwa Michaela Liebowitza. amerykańskiego lekarza psychiatry, aby sprawdzić, czy potrzebujesz wsparcia specjalisty.

Jak wygląda test na fobię społeczną?

Test na fobię społeczną składa się z 24 pozycji, które odnoszą się do różnych sytuacji, związanych z ekspozycją społeczną – w życiu prywatnym, zawodowym i towarzyskim. Każdą sytuację musisz ocenićna dwóch oddzielnych skalach Likerta, które mierzą natężenie lęku i unikania. W tym celu odpowiadasz na dwa pytania:

Jak mocno doświadczam lęku lub strachu w tej sytuacji? Odpowiedzi to: brak (0 pkt.), łagodny (1 pkt), umiarkowany (2 pkt.), silny (3 pkt.),
Jak bardzo jestem skłonny unikać zaistnienia takiej sytuacji? Odpowiedzi to: nigdy (0 pkt.), niekiedy (1 pkt), często (2 pkt.) oraz zawsze (3).

Wystarczy zsumować punkty, przypisane każdej odpowiedzi, aby zapoznać się z wynikiem testu:

0-54 pkt. – brak fobii społecznej,
55-65 pkt. – łagodna fobia społeczna,
66-80 pkt. – umiarkowana fobia społeczna,
81-95 pkt. – nasilona fobia społeczna,
96 pkt. i więcej – bardzo nasilona fobia społeczna.

Pytania w teście Liebowitza

Chcesz przygotować się wstępnie do rozwiązania testu na fobię społeczną? Poznaj 24 zagadnienia, które pozwolą Ci sprawdzić, czy masz problem z sytuacjami społecznymi.

Test Liebowitza – pytania:

rozmawianie przez telefon przy innych,
bycie w małej grupie osób,
jedzenie w miejscu publicznym,
picie z innymi w miejscu publicznym,
rozmawianie ze zwierzchnikiem, kimś ważnym,
wygłaszanie mowy, bycie aktywnym przed dowolną publicznością,
wyjście na imprezę, spotkanie towarzyskie,
praca, gdy jesteś obserwowany,
pisanie, gdy jesteś obserwowany,
dzwonienie do osoby, której nie znasz dobrze,
rozmawianie z ludźmi, których nie znasz dobrze,
spotykanie nieznajomych osób,
korzystanie z publicznego WC,
wchodzenie do pomieszczenia, gdzie inni już siedzą,
bycie w centrum zainteresowania,
przemawianie na spotkaniu,
wykonywanie jakiegoś testu wiedzy lub umiejętności,
spieranie się z osobą, której nie znasz dobrze,
patrzenie w oczy ludziom, których nie znasz,
wygłaszanie przygotowanego wykładu lub raportu przed grupą osób,
podrywanie kogoś,
reklamowanie towaru w sklepie,
urządzanie przyjęcia,
opieranie się natrętnemu sprzedawcy.

Samoocena jest pierwszym krokiem do zwrócenia się o pomoc, jeśli wyniki testu Liebowitza Cię niepokoją. Dowiedz się, czym jest fobia społeczna, jakie są jej objawy, przyczyny i sposoby leczenia.

Co to jest fobia społeczna?

Fobia społeczna to jedno z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych na świecie. Występuje u 7–9 procent ogółu społeczeństwa Nazywana nerwicą społeczną lub zaburzeniem lęku społecznego, fobia społeczna często mylona jest z nadmierną nieśmiałością. Zaburzenie z grupy nerwic wiąże się jednak przede wszystkim z odczuwaniem lęku wobec sytuacji społecznych, związanych z kontaktem z innymi ludźmi. Choroba ma charakter przewlekły, co może prowadzić do znacznego pogorszenia jakości życia, a nawet współwystępowania innych zaburzeń.

Pierwsze objawy fobii społecznej można zaobserwować z reguły w okresie dojrzewania, zwłaszcza między 17. a 30. rokiem życia. Za przyczyny tego zaburzenia uznaje się czynniki genetyczne, psychologiczne, społeczno-kulturowe i neurobiologiczne. Clark i Wells próbowali odkryć mechanizm funkcjonowania fobii społecznej, dzięki czemu stworzyli poznawczo-behawioralny model jej powstawania i utrwalania.

Do bezpośrednich przyczyn powstawania lęku zaliczyli:

błędne wyobrażenie o sobie w oczach innych ludzi,
wybór negatywnej interpretacji zdarzeń, nawet gdy można ocenić je neutralnie lub pozytywnie,
wybiórczą koncentrację uwagi na domniemanym zagrożeniu,
przekonanie, że wymagania innych są wyższe niż nasze możliwości, wskutek czego niemożliwe jest zdobycie ich aprobaty,
przypisywanie zbyt dużej mocy sprawczej ocenom innych.

Powstały w ten sposób lęk utrwalają:

koncentracja na obserwacji własnych reakcji somatycznych (rumieńce, jąkanie się itp.) oraz wyciąganiu negatywnych dla siebie wniosków,
działania zabezpieczające, w tym: unikanie sytuacji społecznych, cenzurowanie swoich wypowiedzi, unikanie kontaktu wzrokowego, co uniemożliwia zmianę opinii o sobie, a jednocześnie może powodować wrażenie u innych, że osoba z fobią jest nieprzyjazna,
analiza byłych i spodziewanych sytuacji społecznych – szczegółowa, ale selektywna, oparta na negatywach.

Objawy fobii społecznej

Obok uporczywego lęku, usilnego unikania sytuacji społecznych oraz cierpienia, spowodowanego wpływem fobii społecznej na kontakty z innymi ludźmi, do głównych objawów tego zaburzenia należą zachodzące w organizmie zmiany somatyczne, pojawiające się w reakcji na ekspozycję społeczną.

Objawy somatyczne fobii społecznej to najczęściej:

przyspieszone bicia serca, kołatanie serca,
rumieńce, drżenie rąk i mięśni,
nadmierna potliwość,
duszności i nudności,
szum w uszach,
zaburzenia mowy,
zawroty głowy.

Załatwianie codziennych spraw może okazać się dla osób cierpiących na fobię społeczną prawdziwą torturą. Jak zatem wygląda leczenie lęku społecznego? Poznań to jeden z najprężniej rozwijających się ośrodków, gdzie doświadczeni eksperci prowadzą terapie poznawczo-behawioralne, wyróżniające się największą skutecznością w leczeniu nerwicy społecznej. Psychoterapia wspomagana jest zwykle środkami farmakologicznymi, głównie lekami przeciwdepresyjnymi.

Na czym polega leczenie lęku społecznego?

Leczenie lęku społecznego swoją skuteczność zawdzięcza wspomnianemu wcześniej modelowi fobii społecznej Clarka i Wellsa. Na podstawie tego modelu opracowana została bowiem terapia poznawczo-behawioralna, stosowana w gabinetach i centrach psychologicznych, na którą składają się:

stopniowa konfrontacja z sytuacją, która wywołuje lęk,
desensytyzacja – nauka swobodnej reakcji na sytuację społeczną,
techniki relaksacyjne,
zmiana przekonań, czyli restrukturyzacja poznawcza,

rozpoznanie mechanizmów lękowych,
zmiana zachowań zabezpieczających,
zmiana zniekształconych wyobrażeń na swój temat, a także odejście od koncentrowania się na sobie,
modyfikacja przekonań, które dotyczą negatywnych skutków zachowania się,
zmiana nawyku rozpamiętywania negatywnych doświadczeń,
zakończenie terapii.

Głównym celem psychoterapii jest przygotowanie pacjenta do samodzielnego radzenia sobie z lękami w przyszłości. Pierwszym krokiem do otrzymania pomocy jest uświadomienie sobie problemu. Ogromnym wsparciem może okazać się test na aspołeczność Liebowitza. Dzięki niemu zdołasz nazwać rodzaje lękotwórczych interakcji społecznych, a także poznasz stopień nasilenia oraz unikania fobii społecznej (w przybliżeniu). Skala lęku społecznego bywa używana również w celu oceny skuteczności leczenia.

Test na fobię społeczną warto skonsultować z doświadczonym psychoterapeutą, który poprowadzi Cię krok po kroku przez proces leczenia.

Czy borderline jest niebezpieczne? Sprawdź, jakie ma objawy!

Wahania nastroju, napady gniewu, silny lęk przed odrzuceniem, autoagresja, a także chroniczne poczucie pustki, braku sensu życia – to najważniejsze objawy borderline. Osobowość chwiejna emocjonalnie podtypu granicznego nieleczona może mieć destrukcyjny wpływ na funkcjonowanie człowieka w większości sfer życia.

Poznaj definicję osobowości borderline, sprawdź, jakie są przyczyny jej występowania, kryteria diagnostyczne oraz metody leczenia. Terapie borderline w Poznaniu prowadzi Pracownia Rozwoju Osobistego Kreska.

Wokół zaburzenia osobowości z pogranicza narosło wiele mitów. Borderline tymczasem jest trwałym wzorcem myślenia, postępowania i zachowania, które diagnozuje się według kryteriów, opisanych w klasyfikacji ICD. Kryteria te spełnia zaś kilka procent populacji. Jeśli zastanawiasz się, czyborderline jest niebezpieczne oraz czy borderline jest uleczalne, jedno jest pewne – nieleczone borderline może wpływać destrukcyjnie na życie, a psychoterapia, prowadzona pod okiem doświadczonego eksperta może znacznie polepszyć jego jakość.

Co to jest osobowość borderline?

Zacznijmy od definicji. Zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób (ICD-10), w której używa się terminu osobowość chwiejna emocjonalnie, występują dwa podtypy zaburzeń: impulsywny oraz graniczny. Osobowość chwiejna emocjonalnie podtypu granicznego (z ang. borderline personality disorder, BPD), zwana również pogranicznym zaburzeniem osobowości lub osobowością borderline należy do zaburzeń osobowości, które charakteryzują się wahaniami nastroju, napadami gniewu, działaniami autoagresywnymi, silnym lękiem przed odrzuceniem i staraniami, aby do tego odrzucenia nie doszło.

Osobowość borderline może negatywnie wpływać na relacje interpersonalne, czyniąc je niestabilnymi i pełnymi sprzecznych emocji. Osoba z borderline może mieć również problemy z określeniem własnego ja oraz chronicznym uczuciem pustki i braku sensu życia.

Zaburzenie osobowości borderline wymaga wielokierunkowego leczenia, w tym psychoterapii. Sprawdź, jak je rozpoznać.

Jak rozpoznać zaburzenia osobowości borderline?

Kryteria rozpoznawania osobowości borderline jasno określają klasyfikacje chorób ICD-10 oraz DSM-IV. Osobowość chwiejna emocjonalnie podtypu granicznego musi wiązać się z występowaniem co najmniej trzech spośród kryteriów diagnostycznych podtypu impulsywnego oraz minimum dwóch spośród poniższych:

self image – zaburzenia i niepewność, związane z obrazem samego siebie oraz z celami i wewnętrznymi preferencjami, również seksualnymi,
dążenie do bycia uwikłanym w intensywne, niestabilne związki, co często prowadzi do kryzysów emocjonalnych,
nadmierny wysiłek, podejmowany w celu uniknięcia porzucenia,
self-harm – powtarzające się groźby lub działania autoagresywne,
chroniczne uczucie pustki.

W praktyce terapeuta powinien zwrócić uwagę na trzynaście zespołów cech w zakresie:

zaburzeń tożsamości,
mechanizmów obronnych,
funkcji poznawczych i cech psychotycznych,
kontroli impulsów,
nietolerancji lęku,
deregulacji afektu,
negatywnych afektów,
„wiecznego” niepokoju,
lęku przed porzuceniem,
niespójności ja,
zaburzonego poczucia własnej wartości,
defektów superego,
niestabilnych związków interpersonalnych.

Osobowość borderline – objawy

Zastanawiasz się nad tym, czy bliska Ci osoba ma zaburzenia osobowości borderline? Objawy wynikają bezpośrednio z wymienionych kryteriów diagnostycznych. Do pełnego zrozumienia i odróżnienia osobowości borderline od innych zaburzeń, może przyczynić się jednak wyjaśnienie pewnych mitów, które narosły z biegiem lat za sprawą doniesień medialnych, filmów i seriali. Sprawdźmy więc przede wszystkim, czy borderline jest niebezpieczne.

Czy borderline jest niebezpieczne?

Jednym z najbardziej rozpowszechnionych mitów na temat zaburzeń osobowości z pogranicza jest powiedzenie: Każdy ma coś z bordera, które nie tylko spłyca, czyni trywialnym cierpienie, ale również uznaje wszelkie trudności psychiczne za całkowicie naturalne. Równie niebezpiecznym jest stwierdzenie, że osoby z borderline są wyrachowane i nieobliczalne, a przy tym celowo krzywdzą innych. Co prawda, do głównych objawów borderline należą znaczne wahania nastrojów oraz skrajne emocje w odniesieniu do innych ludzi, które mogą być przyczyną impulsywnego zachowania, jednak osoba z borderline ma nad nimi kontrolę, więc nie można jej uznawać za nieobliczalną.

Nieprzemyślane zachowania mogą ranić uczucia bliskich, ale najczęściej osoby z borderline mają wyrzuty sumienia z tego powodu i chcą naprawić lub wynagrodzić wyrządzone szkody. U podłoża tego typu sytuacji leży często nieuświadomiony lęk przed doświadczeniem autentycznej, emocjonalnej bliskości oraz jeszcze silniejszy lęk przed odrzuceniem.

Między nerwicą a psychozą – przyczyny borderline

Zdarza się, że zaburzenie osobowości typu borderline uznawane jest za ciężką chorobę, która uniemożliwia podjęcie pracy, osiągnięcie sukcesu zawodowego, założenie rodziny, realizowanie pasji. To kolejne, krzywdzące mity. Osobowość borderline nie jest chorobą, lecz zestawem cech, które wpływają na postrzeganie rzeczywistości, a co za tym idzie – na zachowanie. Nieleczone borderline najczęściej przysparza cierpień osobie nim dotkniętej, ale nie uniemożliwia prowadzenia normalnego życia.

W głębszym zrozumieniu osobowości borderline mogą okazać się pomocne również przyczyny występowania zaburzenia, do których badacze zaliczają m.in.: przeżyte w dzieciństwie traumy, w tym słowne, emocjonalne, fizyczne lub seksualne maltretowanie, inne, poważne zaniedbania w wychowaniu, długą rozłąkę dziecka z opiekunami, niekorzystne czynniki środowiskowe, a także wpływ krytycznych i negatywnie nastawionych rodziców. Niektórzy badacze umieszczają zaburzenia osobowości typu borderline na osi depresja-mania.

Terapia borderline – Poznań a psychoterapia

Prawdą jest, że zaburzeń osobowości nie da się w pełni wyleczyć. Zgodnie ze współczesną wiedzą psychologiczną, trzon osobowości jest stały, możliwa jest jednak zmiana wielu zachowań. Pozwala na to psychoterapia, dzięki której pacjent może zrozumieć, jakie są podstawowe przekonania o świecie i innych ludziach oraz dlaczego odruchowo reaguje w określony sposób. Terapie borderline w Poznaniu prowadzi Pracownia Rozwoju Osobistego Kreska.

Świadoma modyfikacja systemu postrzegania rzeczywistości oraz umożliwienie sprawowania większej kontroli nad swoim zachowaniem to klucz do sukcesu terapii borderline. Osoba z zaburzeniem osobowości typu granicznego może się zmienić, poprawić jakość swojego życia oraz uczynić relacje z bliskimi bardziej satysfakcjonującymi i stabilnymi.

Za szczególnie skuteczne w łagodzeniu objawów osobowości chwiejnej emocjonalnie podtypu granicznego uznawane są psychoterapia psychodynamiczna oraz psychoterapia dialektyczno-behawioralna.

Czy borderline jest uleczalne? Metody leczenia osobowości borderline

Psychoterapia pozwala wielu osobom z borderline odczuwać radość z życia, tworzyć zdrowe relacje z bliskimi, a także zapobiega występowaniu stanów depresyjnych, które są źródłem największych trudności w funkcjonowaniu. Poprawę przynoszą zarówno indywidualne spotkania z terapeutą, jak i terapie grupowe. Za najskuteczniejsze metody leczenia osobowości borderline uznawane są terapie:

dialektyczno-behawioralna,
oparta na mentalizacji,
terapia schematów,
skoncentrowana na przeniesieniu,
poznawczo-behawioralna zorientowana na traumę,
kognitywna terapia analityczna,
psychoterapia podtrzymująca,
psychoterapia ekspresyjna,
terapia psychodynamiczna,
farmakoterapia.

Interesuje Cię terapia borderline? Pracownia Rozwoju osobistego Kreska Poznań oferuje wsparcie doświadczonych terapeutów. Wystarczy umówić się na pierwszą wizytę, aby dowiedzieć się więcej o efektywnym leczeniu zaburzeń osobowości.

Ataki paniki – objawy, leczenie, przyczyny

Ataki paniki to niekontrolowane, nagłe napady lęku o bardzo dużym nasileniu, powodujące paraliżujący strach przed utratą życia, problemy z oddychaniem, ból w klatce piersiowej, palpitacje serca. Napady paniki potrafią doprowadzić do utraty przytomności, stając się realnym zagrożeniem i utrudnieniem codziennego funkcjonowania.

Dowiedz się, czym są ataki paniki, jakie są ich objawy i przyczyny. Sprawdź, na czym polega leczenie ataków paniki. Poznań jest jednym z cenionych ośrodków, skupiających najlepszych specjalistów. Psychoterapeuci z Pracowni Rozwoju Osobistego Kreska mogą znacznie poprawić jakość Twojego życia.

Lęk jest jedną z fundamentalnych emocji, która towarzyszy każdemu z nas. Warunkuje działanie mechanizmów obronnych, pozwalając ustanowić bezpieczne granice. W wyniku pewnych zaburzeń w organizmie lub psychice człowieka, lęk potrafi jednak przeobrazić się w potężne narzędzie tortur, zadając fizyczne i psychiczne cierpienie.

Paniczny lęk utrudnia codzienne funkcjonowanie. Ataki paniki prowadzą u pacjentów do realnego strachu o własne życie. Badacze i teoretycy do dziś nie wypracowali jednak spójnego stanowiska. Czy panika jest odrębnym schorzeniem, czy raczej zespołem objawów, towarzyszących zaburzeniom lękowym?

W obowiązujących na całym świecie klasyfikacjach chorób, w tym ICD-10, panikę uznaje się za zestaw symptomów nadwrażliwości lękowej i wegetatywnej. Ataki paniki zaliczane są głównie do objawów nerwicy lękowej. Występują u około 9 proc. populacji, a nawroty lęku panicznego o dużej intensywności dotykają 1-2 proc. członków społeczeństwa. Pierwszy atak paniki pojawia się najczęściej w młodości (10.-28. rok życia). Dwukrotnie częściej problem pojawia się u kobiet.

Co to jest atak paniki?

Napad paniki, inaczej napad lęku lub atak paniki (ang. panic attack lub anxiety attack) jest pojęciem, stosowanym w psychopatologii, odnoszącym się do jednego z objawów lękowych. Jako objaw, napad paniki wiąże się z wystąpieniem nagłego, niespodziewanego, niekontrolowanego, krótkotrwałego epizodu lęku o skrajnie wysokim nasileniu.

Atak paniki trwa od kilku do kilkunastu minut, osiągając zwykle pełną intensywność w ciągu 2-10 minut, po czym stopniowo i samoistnie mija. W skrajnych przypadkach napad lęku może trwać do dwóch godzin. Co ważne, napadom paniki towarzyszą nieprzyjemne doznania somatyczne, w tym związane z aktywnością autonomicznego układu nerwowego.

Jak wyglądają napady paniki?

Napady paniki należą do bardzo trudnych i przykrych doświadczeń. Występują w najmniej oczekiwanych okolicznościach, również w miejscach publicznych, odbierając nam nie tylko zdolność logicznego myślenia, ale również panowanie nad własnym ciałem. Ataki paniki wiążą się często z omdleniami i nudnościami, uczuciem paraliżującego strachu o życie, z powodu bólu w klatce piersiowej oraz wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, mrowienia i drętwienia poszczególnych części ciała.

Podczas ataku paniki możesz mieć problemy z oddychaniem, dreszcze lub uderzenia gorąca. Zdarza się, że pojawia się poczucie derealizacji, a więc nierealności zaistniałej sytuacji i otoczenia, w którym się znajdujesz. Dlatego możesz bronić się przed okazywanymi gestami pomocy. Naucz się rozpoznawać objawy ataku paniki, aby w razie potrzeby, móc pomóc sobie i innym.

Ataki paniki – jakie są ich objawy?

Każdy organizm jest inny, dlatego na objawy ataku paniki składa się wiele różnych oznak. Do najczęstszych należą jednak:

palpitacje serca,
wzrost ciśnienia tętniczego krwi,
ból w klatce piersiowej,
duszności, przyspieszony oddech,
problemy z oddychaniem, uczucie braku tchu,
uczucie dławienia się,
suchość w jamie ustnej,
nadmierne pocenie się lub uderzenia gorąca,
zawroty głowy i zasłabnięcia,
drżenie ciała,
derealizacja,
depersonalizacja,
drętwienie lub uczucie mrowienia w różnych częściach ciała, czyli parestezje,
nudności i wymioty.

Z uwagi na wystąpienie bardzo niepokojących objawów somatycznych, napadom paniki towarzyszy często wtórny lęk przed śmiercią, np. zawałem lub uduszeniem się. Pacjenci obawiają się również utraty zmysłów, a więc choroby psychicznej, przy czym podczas ataku paniki nie są w stanie poddać sytuacji krytycznej ocenie, kontrolować swojego zachowania i zdolności komunikacyjnych. Nie są więc zwykle w stanie poprosić o pomoc.

Jeśli jesteś świadkiem napadu lęku, zacznij od zachęcenia osoby do świadomego, głębokiego oddychania, np. oddychając spokojnie razem z nią. Opowiedz łagodnie o tym, co się dzieje, zapewniając, że wszystko jest w porządku i że zostaniesz przy niej tak długo, jak będzie trzeba. Po ustąpieniu objawów ataku paniki, zostań chwilę z tą osobą i porozmawiaj o tym, co się stało. Wesprzyj w powrocie do domu lub załatwieniu niezbędnych spraw.

Czym spowodowane są ataki paniki?

Zastanawiasz się, czym są spowodowane ataki paniki? Przyczyny ich występowania wiążą się zwykle z przebiegiem niektórych zaburzeń i chorób o podłożu psychicznym. Należą do nich głównie:

zespół lęku napadowego,
zaburzenia lękowe uogólnione,
zaburzenia lękowe w postaci fobii,
zaburzenia afektywne (np. depresja agitowana, zespół Cotarda),
reakcja na ciężki stres lub zaburzenia adaptacyjne,
zespoły otępienne o organicznym podłożu (np. reakcja katastroficzna),
zaburzenia psychotyczne.

Objawy napadów paniki mogą wystąpić również w przebiegu chorób somatycznych, takich jak: nadczynność tarczycy, napadowa hipoglikemia, padaczka, guz chromochłonny nadnerczy, wypadanie płatka zastawki dwudzielnej, tężyczka, ostra choroba niedokrwienna serca.

Leczenie ataków paniki uzależnione jest od ich podłoża. Dlatego każdy pacjent powinien zostać poddany starannej diagnostyce różnicowej i badaniom dodatkowym, które pozwolą wybrać optymalną, najskuteczniejszą metodę leczenia.

Na czym polega leczenie ataków paniki?

Podstawową metodą leczenia ataków paniki jest psychoterapia, polegająca na udzieleniu pacjentowi wsparcia w najważniejszej relacji – z samym sobą. Leczenie farmakologiczne bywa konieczne, radzi sobie jednak głównie z aktualnie występującymi objawami somatycznymi, nie docierając do podłoża napadów lęku.

Psychoterapia prowadzona pod okiem doświadczonego specjalisty, pozwala zredukować napięcie, dotrzeć do istoty mechanizmu pojawiania się lęku i dogłębnie zrozumieć proces, który prowadzi do ataku paniki. Leczenie ataków paniki obejmuje również elementy terapii poznawczo-behawioralnej, w tym desensytyzację, a więc stopniowe odwrażliwianie i przyzwyczajanie poprzez konfrontację z sytuacją, która nie stanowi bezpośredniego zagrożenia.

Znaczną rolę odgrywają również ćwiczenia na ataki paniki, w tym relaksacja, rozluźnianie mięśni oraz wykorzystanie technik świadomego oddychania. Celem leczenia napadów paniki jest przede wszystkim:

obniżenie poziomu odczuwanego lęku,
zmniejszenie częstotliwości napadów,
zdobycie umiejętności radzenia sobie z objawami,
stopniowe zrozumienie istoty choroby.

Jeżeli zmagasz się z napadami lęku, jak najszybciej zgłoś się po pomoc. To zaburzenie, które można skutecznie leczyć, nie tylko w gabinecie psychoterapeuty. Poznaj ćwiczenia na ataki paniki, które przynoszą doskonałe rezultaty, przywracając Ci pewność siebie i poprawiając jakość życia.

Zastanawiasz się, kto prowadzi leczenie ataków paniki? Poznań jest jednym z najlepszych ośrodków, skupiających doświadczonych psychoterapeutów, którzy przeprowadzą Cię przez proces diagnostyczny oraz indywidualną psychoterapię. Zaufaj ekspertom Pracowni Rozwoju Osobistego Kreska i zapanuj nad lękiem, fobiami, nerwicą.

Czy depresja jest dziedziczna?

Zastanawiasz się, czy depresja jest dziedziczna? Zgodnie z obecnym stanem wiedzy, za stopień podatności człowieka na depresję w znacznej mierze odpowiadają geny. Przyjmuje się jednak, że chorobę determinuje współwystępowanie kilku czynników, w tym biologicznych, środowiskowych, psychicznych oraz stresu.

Dowiedz się, czym jest depresja, jakie są objawy depresji, jakie są przyczyny rozwoju choroby i perspektywy terapii pod okiem ekspertów.

Apatia, brak motywacji, osłabienie koncentracji, obniżenie nastroju, silny smutek, któremu towarzyszą niska samoocena oraz pesymistyczne myśli, w tym o śmierci, często prowadzące do zachowań samobójczych – to główne objawy depresji, wymienione w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10). Aktualne badania wskazują, że depresja jest dziedziczna, a oprócz czynników biologicznych, jej występowanie determinują również czynniki środowiskowe i psychiczne. Stany depresyjne ponadto zwykle poprzedzone są przykrymi wydarzeniami życiowymi, powodującymi silny stres lub poczucie straty.

Choć źródła choroby badane i analizowane są od dziesięcioleci przez teoretyków i praktyków, wciąż nie ma jednej teorii, która wyczerpująco określałaby przyczyny i sposoby leczenia depresji. Najskuteczniejszą formą leczenia, w przypadku depresji łagodnej lub umiarkowanej, jest jednak zwykle psychoterapia.

Czym jest depresja – definicja

Zaburzenia depresyjne należą do najbardziej powszechnych zaburzeń psychicznych na świecie. Dotykają osób w różnym wieku i płci, powodując określone objawy. Zastanawiasz się, jaka jest definicja depresji? W terminologii psychiatrycznej stosuje się zwykle termin zaburzenia depresyjne, który odnosi się do grupy zaburzeń psychicznych oraz do zespołów objawów depresyjnych, występujących w przebiegu chorób afektywnych (tzw. zaburzeń afektywnych lub zaburzeń nastroju).

W klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-IV, autorstwa Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego, znajdziemy określenie poważna depresja (ang. major depression), a w jej europejskim odpowiedniku, czyli obowiązującej w Polsce klasyfikacji ICD-10, termin epizod depresyjny. Choć zakresy znaczeniowe tych określeń zachodzą na siebie, nie są one w pełni równoznaczne, a ponadto zostały stworzone dla różnych celów.

Depresja może więc występować jako:

epizod depresyjny,

większe zaburzenie depresyjne, które zwykle trwa około 6 miesięcy, a zaczyna się od pojedynczego epizodu

łagodne,
umiarkowane,
ciężkie,
z objawami psychotycznymi,

ostre i ciężkie epizody depresji – większe zaburzenie depresyjne oraz przewlekłe, łagodne zaburzenia, które charakteryzują się depresyjnym nastrojem, utrzymującym się co najmniej dwa lata.

Bez wątpienia jednak, każde zaburzenie depresyjne wiąże się z występowaniem określonych objawów o zmiennej częstotliwości i ciężkości.

Depresja – objawy i rodzaje zaburzeń

Pamiętaj, że depresja jest chorobą uleczalną, choć nawracającą. Dlatego wczesne zwrócenie się o pomoc, gdy zauważysz pierwsze objawy depresji u siebie lub bliskiej osoby, ma ogromne znaczenie w przeprowadzeniu skutecznej terapii i uniknięciu poważnych konsekwencji rozwoju choroby. Zastanawiasz się, jak sprawdzić, czy to depresja? Test polega na porównaniu głównych objawów depresji z zaobserwowanymi zaburzeniami w zachowaniu i nastroju danej osoby.

Zaburzenia depresyjne, niezależnie od rodzaju, objawiają się głównie:

obniżeniem nastroju (m.in. smutkiem, przygnębieniem, niską samooceną, brakiem wiary we własne możliwości, poczuciem winy, pesymizmem, myślami samobójczymi),
niezdolnością do przeżywania przyjemności, czyli anhedonią,
spowolnieniem psychoruchowym,
zaburzeniem rytmu dobowego (bezsennością lub nadmierną sennością),
zmniejszeniem apetytu (rzadziej wzmożeniem).

Jakie są objawy depresji?

W rozpoznaniu depresji pomaga klasyfikacja ICD-10. Przynajmniej dwa z wymienionych poniżej objawów muszą występować przez co najmniej dwa tygodnie, aby móc stwierdzić występowanie epizodu depresyjnego:

obniżenie nastroju,
utrata zainteresowań i zdolności do radowania się (anhedonia),
zmniejszenie energii, prowadzące do wzmożonej męczliwości i zmniejszenia aktywności,

Najczęściej w przypadku depresji występują również dwa lub więcej spośród następujących objawów:

osłabienie koncentracji i uwagi,
niska samoocena i mała wiara w siebie,
poczucie winy i niskiej wartości,
pesymistyczne, czarne widzenie przyszłości,
myśli i czyny samobójcze,
zaburzenia snu,
zmniejszenie apetytu.

Zgodnie z najnowszą klasyfikacją DSM-5, objawy depresji są przy tym przyczyną klinicznie istotnego cierpienia lub upośledzenia w funkcjonowaniu społecznym, zawodowym lub w innych, ważnych obszarach funkcjonowania.

Jakie są rodzaje depresji?

Istnieje wiele form depresji, a podziału można dokonywać pod względem stopnia nasilenia objawów, przyczyn występowania zaburzeń oraz sposobów leczenia. Obok epizodu depresyjnego i ciężkich, nawracających zaburzeń depresyjnych, w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 wyróżniono również:

epizod depresyjny w przebiegu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych,

dystymię – gdy objawy depresyjne utrzymują się przez ponad 2 lata, ale występują w mniejszym nasileniu niż podczas epizodu depresyjnego,

depresję poschizofreniczną – objawy depresyjne pojawiają się po epizodzie zaostrzenia psychozy schizofrenicznej,

organiczne zaburzenia depresyjne – objawy depresyjne pojawiają się w wyniku dysfunkcji mózgu, spowodowanej pierwotną chorobą mózgu, chorobami układowymi, egzogennymi substancjami toksycznymi lub hormonalnymi, chorobami endokrynnymi lub innymi chorobami somatycznymi.

Innymi postaciami depresji są: depresja anaklityczna (szpitalna), depresja anankastyczna (z natręctwami), depresja atypowa, depresja depersonalizacyjna (anestetyczna), depresja hipochondryczna, depresja lekooporna, depresja lękowa (stany depresyjno-lękowe, zaburzenia lękowo-depresyjne), depresja maskowana, depresja melancholiczna, depresja młodzieńcza, depresja poporodowa, depresja sezonowa, depresja urojeniowa, depresja katatoniczna (zahamowana), zespół Cotarda (ciężka depresja z objawami psychotycznymi w formie urojeń nihilistycznych), depresja z towarzyszącymi zaburzeniami seksualnymi.

Depresja – leczenie i wsparcie otoczenia

Nie lekceważ objawów depresji u siebie lub swoich bliskich. Im szybciej zgłosisz się po pomoc, tym lepiej. Leczenie depresji odbywa się przede wszystkim w poradniach zdrowia psychicznego, gabinetach psychiatrycznych oraz dziennych i stacjonarnych oddziałach psychiatrii w szpitalach.

Do powszechnie przyjętych metod leczniczych, stosowanych w zaburzeniach depresyjnych należą: leczenie farmakologiczne (psychofarmakoterapia) oraz psychoterapia. Główną rolę odgrywają w tym procesie doświadczeni lekarze psychiatrzy. To oni odpowiadają za:

postawienie prawidłowej diagnozy, zgodnej z kryteriami diagnostycznymi,
wybór optymalnej metody leczenia i nadzór nad jego przebiegiem,
rozróżnienie pomiędzy typami zaburzeń depresyjnych, w tym chorobą afektywną jednobiegunową i dwubiegunową,
wykluczenie innych przyczyn występowania objawów depresyjnych (wtórne zaburzenia depresyjne),

rozpoznanie i leczenie współistniejących chorób somatycznych i zaburzeń psychicznych,
ocenę ryzyka samobójczego.

Lekarz psychiatra jest również odpowiedzialny za przekazanie pacjentowi głównych informacji na temat proponowanej terapii, co można uznać za element psychoedukacji.

Psychoterapia w leczeniu depresji

Czy depresję można leczyć psychoterapią? Oczywiście, że tak. W przypadku depresji łagodnej lub przebiegającej w stopniu umiarkowanym, psychoterapia uznawana jest za najskuteczniejszą formę leczenia. Wdrożenie środków farmakologicznych może okazać się konieczne zwykle w niektórych przypadkach epizodów depresji umiarkowanej i ciężkiej.

Jeśli chodzi o metody psychoterapeutyczne, w przypadku leczenia depresji zastosowanie znajdują szczególnie:

psychoterapia poznawczo-behawioralna,
psychoterapia interpersonalna,
psychoedukacja, czyli edukowanie pacjenta na temat zaburzeń psychicznych, metod ich leczenia oraz profilaktyki.

Skuteczność terapii poznawczo-behawioralnej (ang. cognitive behavioral therapy, CBT) w przypadku depresji oraz objawów depresyjnych, które często towarzyszą zaburzeniom lękowym, jest najlepiej udokumentowana.

Ile trwa psychoterapia osoby z zaburzeniami depresyjnymi? Czas trwania terapii jest kwestią bardzo indywidualną, uzależnioną od wielu czynników. Jeśli zatem obawiasz się o swoje zdrowie lub stan bliskiej Ci osoby, skontaktuj się z ekspertami Pracowni Rozwoju Osobistego Kreska, gdzie znajdziesz wsparcie w leczeniu depresji, nerwicy i traumy.

Hipochondria – co to znaczy i jakie są jej objawy?

Hipochondria oznacza lęk o własne zdrowie. Osoba cierpiąca na to zaburzenie psychiczne jest głęboko przekonana o posiadaniu poważnej choroby lub skłonnościach do jej nabycia. Przeświadczenie to utrzymuje się, mimo zapewnień ze strony lekarza, że nie ma jakichkolwiek przesłanek, które sugerowałyby występowanie poważnej patologii. Zdarza się, że hipochondria współistnieje z chorobą somatyczną. Pacjent znacznie mocniej przeżywa jednak wówczas lęk przed chorobą, niż towarzyszące schorzeniu objawy.

Potocznie mówi się, że hipochondryk wpędza się w chorobę, koncentrując się nadmiernie na tematach, związanych ze zdrowiem. Permanentny lęk o własną kondycję psychofizyczną skutkuje nadinterpretowaniem pospolitych objawów i częstymi wizytami u lekarzy rozmaitych specjalizacji. Niestety, na tej liście zwykle nie ma psychiatry. Aby zrozumieć, czym jest hipochondria, musimy odróżnić łagodny oraz umiarkowany stopień nasilenia lęku o własne zdrowie, który pełni funkcję ochronną, motywując nas do korzystania z pomocy medycznej w sytuacjach uzasadnionych (np. odczuwanie bólu w klatce piersiowej u osób po przebytym zawale serca), od zaburzenia psychicznego, gdy ciężki lęk o zdrowie jest nieproporcjonalny do ryzyka medycznego.

Uporczywy, ekstremalny lęk przed chorobą bardzo często prowadzi do osobistego cierpienia, zaburzeń funkcjonowania społecznego i zawodowego, wypadania z ról, a także nadmiernego korzystania z usług medycznych.

Hipochondria – co to za choroba?

Zgodnie z klasyfikacją zaburzeń psychicznych Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) pejoratywnie odbierany termin hipochondria został zastąpiony w Stanach mianem IAD – zaburzeń z lękiem przed chorobą (z ang. illness anxiety disorder). To zaburzenia somatyzacyjne, wyzwalaczem których może być usłyszana, przeczytana lub obejrzana w środkach masowego przekazu informacja o danej chorobie.

Hipochondryk pisze czarne scenariusze

Kim jest hipochondryk? Osoba, cierpiąca na zaburzenia z lękiem przed chorobą, sprawia wrażenie umierającego. Nadmiernie koncentruje się na sygnałach z ciała i fizjologicznych odczuciach, najczęściej z układu trawiennego i krążenia, na tej podstawie tworzy błyskawicznie czarne scenariusze.

Hipochondryk jest gotowy na wystąpienie nowych objawów poważnej choroby fizycznej (zawał, udar, nowotwór), czemu zawsze towarzyszy ciągłe poszukiwanie dowodów na istnienie choroby. Każde, najdrobniejsze odstępstwo od normy lub powszechną dolegliwość uważa za oznaki patologii. Bardzo się boi i stale oczekuje pomocy, a to nie pozwala na zdrowe funkcjonowanie w społeczeństwie.

Hipochondria – objawy zaburzenia

Jakie są objawy hipochondrii? Obok ciężkiego lęku o własne zdrowie, któremu mogą towarzyszyć dolegliwości somatyczne, przesłanką do rozpoznania zaburzenia psychicznego jest podważanie lub odrzucanie przez pacjenta zapewnień lekarzy o braku podstaw do rozpoznania choroby. Zdarza się, że dobre wyniki badań przynoszą hipochondrykowi otuchę, jednak w kolejnych dniach zaczynają narastać w nim wątpliwości, co do rzetelności tych wyników oraz kompetencji lekarza. Wniosek jest jeden – trzeba poszukać innego specjalisty i powtórzyć wszystkie badania. Ewentualnie chory uzna, że grozi mu zupełnie inna, równie groźna choroba.

Na czym polega leczenie hipochondrii?

Leczenie hipochondrii jest trudne. Rekomendowaną i przynoszącą najlepsze efekty metodą leczenia ciężkiego lęku przed chorobą jest zastosowanie psychoterapii. CTB, a więc terapia poznawczo-behawioralna (z ang. cognitive behavioral therapy), powinna być krótkoterminowa, zorientowana na problem, aby przerwać mechanizm błędnego koła u pacjenta, który wciąż wchodzi w rolę

chorego.

Skuteczna może okazać się terapia rodzinna, gdy objawy hipochondrii powodują złe funkcjonowanie całej rodziny pacjenta oraz psychoterapia systematyczna (długoterminowa), restrukturyzująca, to jest prowadząca do zmiany niektórych elementów osobowości. Warto również podkreślić, że wpływ na leczenie może mieć dobry kontakt terapeuty z lekarzem pierwszego kontaktu.

Co ważne, hipochondrii towarzyszą zwykle inne zaburzenia, m.in.:

zaburzenia nastroju z depresją na czele,
zaburzenia lękowe, w tym lęk napadowy i uogólniony, zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne,
zaburzenia osobowości.

Szacuje się, że w ponad 50 proc. przypadków hipochondria współwystępuje z lękiem uogólnionym, natomiast u 15−30 proc. pacjentów z hipochondrią mogą pojawiać się choroby somatyczne. Badania wskazują, że typowe objawy zbliżają hipochondrię najbardziej do zaburzeń lękowych. Intruzyjne myśli i powtarzalność zachowań kojarzymy z zaburzeniami obsesyjno-kompulsyjnymi, a nadmierne skupienie na objawach, katastrofizację, fałszywe interpretacje objawów fizjologicznych łączą ją z lękiem panicznym. Ponadto, dla hipochondryka ważne są również zachowania zabezpieczające, czyli rytuały w poszukiwanie otuchy.

Psychoterapia jest sprawdzoną metodą walki z ciężkim lękiem przed chorobą. Hipochondrię można i trzeba leczyć pod okiem specjalisty, aby znacząco wpłynąć na jakość codziennego życia.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (OCD) – jak leczyć?

Na OCD, czyli zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, cierpi ok. 2-3 proc. populacji. Niemal wszystkie osoby z tym zaburzeniem psychicznym zmagają się z trudnościami w relacjach z innymi ludźmi, wynikającymi głównie z zaniżonej samooceny. Sprawdź, jak leczyć zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD) i co jest ich przyczyną.

Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (z ang. obsessive-compulsive disorders – OCD) to zaburzenie psychiczne, w którym osoba odczuwa potrzebę wielokrotnego wykonywania pewnych czynności (zwanych kompulsjami) lub ma pewne powtarzające się myśli (zwane obsesjami), co sprawia poważne trudności w życiu codziennym i może znacząco upośledzać jej psychospołeczne funkcjonowanie.

O wadze tego problemu w wymiarach indywidualnym, rodzinnym i społecznym świadczą dane statystyczne:

na OCD cierpi około 2–3 proc. populacji,
niemal wszystkie osoby z OCD przeżywają trudności w relacjach z innymi ludźmi,
92 proc. chorych ma kłopot w nawiązaniu relacji z powodu zaniżonej samooceny,
73 proc. pacjentów doświadcza problemów w rodzinie,
62 proc. – w przyjaźni, co wiąże się z ryzykiem rozstania,
blisko połowa chorych ma problemy w sferze zawodowej,
58 proc. ma kłopot z kontynuowaniem nauki,
47 proc. nie może utrzymać pracy,
40 proc. osób jest do pracy niezdolnych,
13 proc. osób podejmuje próbę samobójczą, w wyniku cierpienia z powodu natręctw,

ponad 90 proc. osób z OCD wykazuje również objawy innych zaburzeń psychicznych, w tym: depresji, zaburzeń afektywnych dwubiegunowych, zaburzeń jedzenia, lękowych, osobowości i schizofrenii, co znacznie utrudnia diagnozę i leczenie.

Niestety, badania wskazują, że osoba cierpiąca na OCD zaczyna szukać pomocy dopiero średnio ok. 10 lat od wystąpienia pierwszych objawów, a 17 lat mija zanim wdrożona zostanie właściwie dobrana terapia.

Objawy OCD – choroba, której się wstydzimy

Objawy OCD są wstydliwe, powodują zaniżenie samooceny, a toczące się dyskusje na temat samej natury natręctw, a dokładnie tego, czy są one przejawem, konsekwencją czy przyczyną zaburzeń lękowych, zaowocowały zmianami w amerykańskiej klasyfikacji chorób DSM-5. Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne zaliczane są tradycyjnie do zaburzeń lękowych. W DSM-5 weszły jednak w skład odrębnej grupy chorób pod nazwą „Zaburzenia Obsesyjno-Kompulsyjne i Pokrewne” (obsessive-compulsive and related disorders – OCRD). Obok OCD do tej grupy należą również cztery inne, powiązane zaburzenia:

zniekształcenie obrazu własnego ciała (dysmorfofobia),
impulsywne wyrywanie włosów (trichotillomania),
patologiczne zbieractwo (syllogomania),
patologiczne skubanie skóry (dermatillomania, przeczosy psychogenne).

Samo OCD jest bardzo złożonym zaburzeniem, o niezmiernie różnorodnych objawach. Symptomy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjnego możemy jednak w pewien sposób pogrupować na:

czyszczenie – obsesje zanieczyszczenia i kompulsje czyszczenia, mycia,
symetria – obsesje symetrii oraz kompulsje powtarzania, porządkowania i liczenia,
zakazane myśli lub tabu, np. obsesje agresywne seksualne lub religijne i związane z nimi kompulsje – zachowania neutralizujące,
krzywda, np. obawy przed zrobieniem krzywdy sobie lub innym i kompulsje sprawdzania,
codzienne aktywności, w tym m.in. pozostawianie otwartych drzwi, włączonego gazu, potrzeba posiadania informacji lub pamiętania tablic rejestracyjnych, reklam itp., natrętnego skupienia na funkcjach organizmu (tzw. obsesje somatyczne), intruzywnych, nieagresywnych wyobrażeń i myśli, przesądów (czarny kot przebiegł mi drogę), szczęśliwych lub pechowych numerów, kolorów.

Warto przy tym rozróżnieniu pamiętać, że pacjenci często mają objawy z więcej niż tylko jednego podtypu.

Jak leczyć OCD?

Leczenie OCD obejmuje farmakoterapię, psychoterapię (terapię poznawczo-behawioralną, z ang. cognitive-behavioural therapy – CBT) i psychoedukację. W OCD z przewagą natręctw psychoterapia wydaje się mieć przewagę nad oddziaływaniami farmakologicznymi.

Najskuteczniejszą i najpowszechniej stosowaną formą psychoterapii w przypadku zaburzeń kompulsywno-obsesyjnych jest ERP – ekspozycja na bodziec i powstrzymanie reakcji (z ang. exposure with response prevention), uznawana za metodę czysto behawioralną. Badania wykazują, że ERP przyczynia się do ogólnego zmniejszenia nasilenia kompulsji. Szczególnie dobre wyniki zaobserwowano u osób, zmagających się z lękiem przed zabrudzeniem. Efekty u pacjentów, którzy przeszli terapię metodą ERP do końca, utrzymują się przez co najmniej dwa lata po jej zakończeniu.

Nowsze teorie podkreślają rolę uczenia hamowania, tolerancji negatywnego afektu, zmiany przekonań związanych z bodźcami lękotwórczymi oraz samym lękiem. Kolejną formą psychoterapii, która przynosi korzyści chorym z OCD, jest ACT –terapia akceptacji i zaangażowania (z ang. acceptance and commitment therapy), która polega na uczeniu pacjentów obserwowania nieprzyjemnych myśli bez reagowania na nie oraz na nadawaniu priorytetu aktywności zorientowanej na wartości. To tzw. trzecia fala psychoterapii poznawczej – forma metapoznawcza, która zakłada, że wyższe procesy poznawcze umożliwiają modyfikację przekonań na temat objawów (np. roli i znaczenia obsesyjnych myśli).

Pamiętaj, że pierwszym krokiem do uzyskania pomocy jest zgłoszenie się do psychiatry. Wspólnie z ekspertem rozpoczniesz proces diagnozowania oraz wyboru najskuteczniejszych metod leczenia. Objawy OCD, czyli zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, można efektywnie minimalizować, aby w pełni cieszyć się życiem.

Kto to jest introwertyk – czym cechują się introwertycy?

Kto to jest introwertyk? To osoba obdarzona bogatym światem wewnętrznym, skupiona na własnych przeżyciach i powściągliwa w kontaktach z innymi ludźmi. Wysoki poziom samoświadomości oraz koncentracja na myśleniu sprawiają, że introwertyk może być świetnym analitykiem – spokojnym, odpowiedzialnym i odpornym na stres. Introwertyk potrzebuje do pracy pełnego skupienia i ciszy. Jakimi cechami wyróżnia się w związkach i dlaczego warto mieć w nim przyjaciela? Sprawdź, co psychologia mówi o tym typie osobowości.

Jaki jest introwertyk? Zacznijmy od tego, że umiejętność rozróżniania cech innych ludzi sprawia, że potrafimy się ze sobą skutecznie porozumiewać, pracować i wiązać w pary. Typizacja zachowań to jednak bardzo duże uproszczenie złożonej natury człowieka. Czym zatem jest osobowość? Teorii jest mnóstwo. Hipokrates, jako jeden z pierwszych myślicieli, dostrzegł różnice w zachowaniu ludzi. Na podstawie teorii humoralnej, według której zachowanie równowagi w organizmie warunkuje poziom czterech podstawowych cieczy, soków: krwi, śluzu, żółci, czarnej żółci (prawdopodobnie krwi żylnej), wyodrębnił określone typy temperamentu:

sangwiniczny,
flegmatyczny,
choleryczny,
melancholiczny.

Według Hipokratesa, przewaga jednego z czterech soków decydowała o tym, jakim temperamentem obdarzony był dany człowiek. Znaną do dziś teorię temperamentów na tej podstawie rozwinął później Galen. Badania nad osobowością prowadzili również m.in.: Raymond Cattell, Hans Eysenck, Karen Horney, Harry Sullivan. Do dziś jednak nie powstała jednolita teoria, opisująca kształtowanie się, organizację i zasady funkcjonowania osobowości. Do najważniejszych konceptualizacji należą:

teorie czynnikowe (Cattell, Eysenck),
teorie konstytucjonalne (Kretschmer, Sheldon),
teorie organicystyczne (Goldstein, Angyal),
teorie dynamiczne (Freud, Jung, Adler, Erikson),
behawiorystyczne teorie społeczne uczenia się (Watson, Dollard),
teorie poznawcze (Kelley).

Nowsze ujęcia kładą nacisk na to, że o ostatecznym kształcie osobowości człowieka nie decydują ani czynniki biofizyczne, ani zewnętrze, lecz aktywność samej jednostki – autonomicznego podmiotu, który ma zdolność do samodzielnej oceny siebie i otoczenia, dążący do tego, aby oddziaływać na to otoczenie, zgodnie z wytworzonymi przez siebie celami i programami.

Co więcej, według współczesnych naukowców, osobowość sama przez się nie determinuje postępowania człowieka. Wskazuje tylko, jak interpretujemy i oceniamy to, z czym mamy do czynienia. Warunki, w których żyjemy, wpływają więc w znacznym stopniu na nasze zachowanie.

Typy osobowości – introwertyk

Autorem najpopularniejszej teorii, opisującej typy osobowości i wprowadzającej do nauki pojęcia introwertyzm oraz ekstrawertyzm, jest szwajcarski psycholog i psychiatra Carl Gustav Jung. Co warto wiedzieć o osobowości, według Junga i czym się charakteryzują jego typy psychologiczne?

Badając strukturę osobowości, Jung wskazał na istnienie:

ja prywatnego,
persony – maski, którą prezentujemy innym ludziom, jako przejaw adaptacji ego do życia w społeczeństwie,
anima i animus – pierwiastków męskich i żeńskich, gdzie anima to żeński aspekt osobowości mężczyzn, animus zaś to męski pierwiastek w kobietach.

W koncepcjach Junga bardzo ważne są wreszcie pojęcia ekstrawersji i introwersji, stanowiące bieguny jednego wymiaru. Obie tendencje odnajdują jedność w jaźni. Według Juga bowiem przez całe życie poszukujemy pełni, Integrując sprzeczności.

Kim jest introwertyk?

Introwertyk, zgodnie z teorią Junga, zwraca się ku sobie, ku swojemu wnętrzu. Staje się niepewny, refleksyjny i ostrożny. Ekstrawertyk zaś kieruje się w większym stopniu na zewnątrz, ku światu, uwielbia kontakt z innymi ludźmi. Choć może się to wydawać skomplikowane, te dwa typy osobowości oddają nasza życiową energię i sposób patrzenia na siebie oraz otoczenie. Niejako uzupełniają się, tworząc całą plejadę cech osobowości.

Zastanawiasz się, czy skrajny introwertyzm może prowadzić do życia w samotności? Pamiętaj, że mówimy o pewnym zestawie cech, a nie zaburzeniach. Bardzo często jeden człowiek może przejawiać cechy, przypisywane kilku typom osobowości, a to znaczy, że umiejętnie ocenia siebie, stara się dobrze funkcjonować w społeczeństwie, szukają owej pełni, życia w równowadze.

Zamykanie kogokolwiek w szufladce introwertyka nie pomoże Ci w głębszym zrozumieniu istoty ludzkiej natury. To jedynie punkt wyjścia do odkrywania indywidualnego potencjału każdej jednostki, co wymaga poświęcenia jej czasu i uwagi.

Czym cechują się introwertycy?

Choć introwertycy sprawiają wrażenie wycofanych i nieśmiałych, potrafią budować bardzo głębokie i trwałe relacje, oparte przede wszystkim na zrozumieniu wzajemnych potrzeb i wartości. Introwertycy cenią bliskość i rozmowy w cztery oczy, są bardzo dobrymi słuchaczami, zapamiętują i analizują to, co mówi druga osoba

Chcesz wiedzieć, czym wyróżnia się introwertyk? Oto jego główne cechy:

bogaty świat wewnętrzny,
dystans do siebie i innych,
wysoki poziom samoświadomości i chęć rozwoju,
w dzieciństwie zabawy, opierające się na wyobraźni,
szukanie pogłębionej wiedzy,
wnikliwa analiza siebie i świata,
spędzanie czasu w samotności (gry, rysowanie, słuchanie muzyki),
poleganie na wewnętrznych zasobach, gdy pojawi się problem,
podejmowanie decyzji w oparciu o własne przekonania i wartości,
najpierw obserwacja, potem działanie,
powolne wchodzenie w nowe role i sytuacje,
odporność na społeczną presję.

Jak rozmawiać z introwertykiem?

Osobowość introwertyczna przejawia się u osób, które nie odnajdują się w grupie. Wolą spotkania w mniejszym gronie, przyjaźnią się głównie z jedną, dwoma osobami, budując przy tym bardzo głębokie więzi. Introwertycy potrzebują ciszy i spokoju, aby móc skupić się na rozmowie lub pracy. Na bieżąco analizują, zapamiętują i pozostawiają tylko dla siebie to, co usłyszeli. Czują się komfortowo przede wszystkim w towarzystwie najbliższych, gdzie często zupełnie znika ich wycofanie.

Poświęcając czas introwertykowi, dając mu komfort postępowania zgodnie z jego wartościami, masz szansę zbudować piękną relację na całe życie. Pamiętaj, że osobowość to coś więcej niż typ, który w wąski sposób próbuje zamknąć to, jacy jesteśmy. Przejawiamy jedynie pewne skłonności do zachowywania się w określony sposób, w zależności od sytuacji. W rzeczywistości czyni nas to wyjątkowymi, a nie typowymi osobami.